Tâm sự số 5: Điều gì quan trọng hơn Accent tiếng Anh như người bản địa? (Phần 1)

Hi, lại là Trengzie đây. Bài viết này mình sẽ chia sẻ cảm nghĩ cá nhân về câu chuyện xoay quanh accent tiếng Anh sau hơn 1 năm sinh sống và học tập tại UK.

Lưu ý: Vì bài viết không đi sâu vào phân tích ngôn ngữ và giới hạn trong một post nên có nhiều khía cạnh mình còn thiếu sót. Vì vậy, chia sẻ chỉ mang tính chất tham khảo và các cậu sẽ cần tìm hiểu sâu hơn.

1. Accent là gì?

Trước khi đi vào trả lời câu hỏi tiêu đề, mình sẽ đưa ra cách hiểu đơn giản về accent (Tạm dịch: Giọng).

Accent refers to ‘’the way in which people in a particular area, country, or social group pronounce words’’ (Theo từ điển Cambridge)

Tạm dịch: ‘’cách mà người ở một vùng, quốc gia hay nhóm xã hội cụ thể nào đó phát âm từ’’

Giải thích rõ hơn bởi từ điển Oxford:

Accent refers to ‘’the way of pronouncing the words of a language that shows which country, area or social class a person comes from; how well somebody pronounces a particular language’’.

Tạm dịch: ‘’cách phát âm từ của một ngôn ngữ mà cho biết một người đến từ quốc gia, khu vực hoặc tầng lớp xã hội nào; ai đó phát âm một ngôn ngữ cụ thể tốt như thế nào.’’

Như vậy, tóm gọn lại, Accent là cách phát âm một ngôn ngữ cho biết người nói ngôn ngữ đó đến từ đâu.

Ví dụ về accent: Giọng Anh-Anh, Anh-Mỹ, Anh-Việt, Anh-Thái, Anh-Sing, Anh-Nhật,…

(Trong UK có: Cockney, Brummie, Yorkshire, Geordie, Scottish, Welsh, Irish,…)

2. Accent bản địa hay giọng tiếng Anh như người bản địa có nghĩa là gì?

Mình sẽ giải thích dựa trên cách phân loại tiếng Anh của ''Kachru (1985)’s Three Circles of English (3 vòng tròn của tiếng Anh/ Global Englishes)

Các vòng tròn bao gồm:

Inner Circle: Vòng tròn này bao gồm các nước như Mỹ, Anh, Úc, New Zealand,…hay còn gọi là các nước bản địa. Người dân ở các nước này sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ mẹ đẻ ((English is the first language; native/mother language). Như vậy, nói tiếng Anh như người bản địa có nghĩa là cậu phát âm từ tiếng Anh giống với những người đến từ các quốc gia này.

Ví dụ, trong từ điển online hay có 2 cách phát âm UK (bên trên), US (bên dưới), cậu muốn luyện British Accent, cậu học phát âm theo phần bên trên.

Outer Circle: Vòng tròn này bao gồm các nước dùng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai (English is the second language) trong đất nước của họ (bao gồm cả các văn bản, giấy tờ). Các nước tiêu biểu trong vòng tròn này là Ấn Độ, Nigeria và Philipines,…

Expanding Circle: Các nước trong vòng tròn này ví dụ như Việt Nam, Đức, Thái,…coi như tiếng Anh như Ngoại ngữ (English is a foreign language). Tiếng Anh như một công cụ để giao tiếp và làm việc quốc tế.

(Lưu ý: Post này mình sẽ không bàn thêm đến Standard English (tiếng anh chuẩn mực)

Source: Hakami, A.M. (2020). Attitudinal Evaluation of Accents from the Expanding Circle : A Saudi Perspective.

3. Điều gì làm mình khó khăn khi luyện phát âm giống người bản địa?

Không bàn về cấu tạo sinh học (bộ phận phát ra âm thanh) của mỗi cá nhân, với những nước thuộc Outer Circle và Expanding Circle, cách phát âm của ngôn ngữ mẹ đẻ sẽ phần nào ảnh hưởng. Ví dụ, tiếng Việt là ngôn ngữ bất biến, không có trọng âm từ, không có âm bật hơi, âm vô thanh (voiceless sounds), âm cuối (ending sounds) nên khi chuyển sang nói tiếng Anh những từ có trọng âm và âm vô thanh (p,t,k,…), mình sẽ khó khăn hơn trong việc ý thức phải bật hơi hoặc bật ra âm cuối. Vì vậy, khi ai đó gốc Á nói tiếng Anh và mình nghe ra đặc điểm của phát âm tiếng Việt lẫn vào, mình có thể phát hiện ra đó có phải người Việt không (trên thực tế là mình đã biết thêm một vài anh chị Việt Nam ở UK qua cách này). Đó cũng là lý do vì sao mình biết được đó là Thai English hay Japanlish.

4. Điều gì quan trọng hơn cả một chú Accent như người bản địa?

Trong suốt chặng đường học tiếng Anh 15 năm, có nhiều lần mình cảm thấy không tự tin về accent của bản thân với áp lực ‘’sợ bị đánh giá’’ hoặc ‘’cười chê’’ khi mình học chuyên Anh và đi dạy tiếng Anh nhưng không nói được ‘’chuẩn’’ Anh-Mỹ hoặc Anh-Anh. Nỗi sợ này khiến mình luôn cố gắng trau dồi phát âm và ngưỡng mộ những bạn nói tiếng Anh như ‘’người bản địa’’, đặc biệt là British accent. Vì vậy, trước khi sang UK du học, căn bệnh overthinking về nỗi lo accent làm cho mình tưởng tượng ra vô số viễn cảnh như: mình phát âm khó nghe, mình sẽ bị chê cười,…

Tuy nhiên, mình hiểu rằng, Việt Nam nằm trong vòng tròn thứ 3 (điều mình không thể/có khả năng thay đổi) nên việc luyện nói tiếng Anh như người bản địa là một điều khuyến khích (tuyệt vời nếu làm được) và tùy thuộc vào mỗi cá nhân, không phải là một điều bắt buộc. Mục tiêu trọng tâm của sử dụng ngôn ngữ bất kì là giao tiếp và khiến cho người đọc, người nghe,…hiểu mình muốn truyền đạt ý tưởng, nội dung gì (Mutual understanding). Vì vậy, mình tập trung cải thiện một điểm quan trọng hơn:

Đó là ‘’Speech Intelligibility’’ (Tạm dịch: Sự minh triết/ dễ hiểu khi nói (sử dụng) tiếng Anh). Hiểu nôm na là: Khi tôi nói tiếng Anh, tôi truyền đạt thông tin này bằng tiếng Anh thì tôi có làm cho bạn hiểu hết điều tôi nói không và có chỗ nào tôi nói gây hiểu nhầm không?

Phát âm mình có thể chưa bật được âm cuối nhưng nhìn chung đúng các thành phần chính, rõ ràng, không dính chữ, ngữ pháp có thể còn lỗi nhưng trình bày mạch lạc, từ vựng dễ hiểu,…mình vẫn có thể làm cho người đối diện hiểu thông tin mình muốn truyền đạt.

Vì vậy, dù accent của mình hiện tại là pha trộn của American, British, Hải Phòng English, mình vẫn tự tin thuyết trình và giao tiếp với bạn bè quốc tế cũng như xuất hiện với vai trò diễn giả cho một vài sự kiện. Đôi khi, trong những buổi gặp mặt hoặc trao đổi ngôn ngữ, mình sẽ chuyển sang Vietnamese-English như một cách để giới thiệu tiếng Việt.

Phần 2 với topic ‘’Làm sao để cải thiện Speech Intelligibility’’ mình sẽ chia sẻ ở bài tiếp theo. Hi vọng bài biết giúp các cậu phần nào tự tin hơn với tiếng Anh của bản thân và có thêm động lực để rèn luyện và cải thiện. Fighting!!!!

Chúc các cậu cuối tuần tốt lành.

Thân ái,

Trengzie

#hoctienganh #noitienganh #giaotieptienganh #accentchallenge #englishaccent #bikiphoc